Bike Fitting (BF07)

Bikefitting Hizmeti

Ölçüm ve Analiz Sistemleri

Bikefitting sürecinde, sürücünün bisiklet üzerindeki konumunu bilimsel ölçüm ve analiz sistemleri ile değerlendiren kapsamlı bir altyapı kullanılır. Bu sistemler, antropometrik ölçümlerden (vücut ölçüleri, esneklik ve dizilim) başlayarak gerçek zamanlı biyomekanik analizlere uzanır. Örneğin, gelişmiş 3 boyutlu hareket yakalama sistemleri (3D motion capture) kullanılarak sürücünün eklem açıları, vücut pozisyonu ve hareket paternleri yüksek doğrulukla ölçülür. Basınç algılama teknolojileriyle sele ve pedal basınç dağılımı analiz edilir; böylece sürücünün sele üzerindeki ağırlık dağılımı veya pedala uyguladığı kuvvet dengesi sayısal olarak ortaya konur. Tüm bu ölçüm sistemleri, sürücünün mevcut durumunu detaylı bir şekilde dijital olarak haritalandırarak ideal uyumun belirlenmesine zemin hazırlar.

3B hareket yakalama sisteminde, sürücünün vücudundaki kritik eklem noktalarına yerleştirilen sensörler sayesinde pedallama sırasında eklem açıları ve hareketleri ölçülür. Bu görselde bir bisikletçi, dinamik uyumlandırma platformunda sensörlerle pedal çevirirken, teknisyen de ekrandan sürücünün biyomekanik verilerini analiz etmektedir.

Bikefitting Sürecinde Kullanılan Teknolojiler

Teknik bikefitting hizmeti, çeşitli ileri teknolojilerin bir arada kullanılmasına dayanır. Bunların başında, gerçek zamanlı 3D ölçüm yapan kızılötesi kameralar ve sensör sistemleri gelir. Sürücünün vücuduna reflektörler veya LED işaretleyiciler takılarak ya da işaretleyici gerektirmeyen derinlik kameraları ile marker’sız tarama yapılarak, pedal çevirme esnasında eklem hareketleri yüksek hızlı kameralarla (ör. 60 Hz hızında) yakalanır. Lazer hizalama cihazları, bisiklet ve vücut pozisyonunun hassas ayarlarında (örneğin, diz kapağının pedal eksenine hizalanması veya sele pozisyonunun dikey doğrultuda kontrolü) kullanılır. Ayakkabı-pedal arayüzünde basınç sensörlü tabanlıklar veya güç ölçer pedallar kullanılarak her bir bacağın ürettiği güç, kadans ve pedal dönüşündeki verimlilik ölçülür. Ayrıca, ayarlanabilir “fit-bike” simülatörleri (dinamik fit bisikletleri) kullanılarak sürücü, farklı geometrilerde pedal çevirirken anlık olarak pozisyon değişiklikleri denenir ve entegre yazılım sayesinde her değişikliğin etkisi anında analiz edilir. Bu teknolojik araçlar bütünleşik olarak çalışarak, kişiye özel en iyi bisiklet ayarlarını belirlemek için hem objektif veriler hem de ileri yazılım algoritmaları aracılığıyla karar desteği sunar.

Performans ve Konfor Optimizasyonu için Ayarlamalar

Bikefitting sürecinde elde edilen veriler ışığında, bisiklet üzerindeki ince ayarlar yapılarak sürüş pozisyonu optimize edilir. Amaç, sürücünün hem maksimum güç üretimini sağlayacak hem de uzun süre konforlu kalmasını mümkün kılacak ideal geometriyi yakalamaktır. Bu kapsamda yapılan başlıca ayarlamalar şunlardır:

• Sele yüksekliği ve ileri-geri konumu: Bacakların doğru ekstansiyon açısına ulaşması için sele yüksekliği milimetrik hassasiyetle ayarlanır. Böylece diz eklemlerinin pedal çevirirken ideal açılarda çalışması sağlanır ve gereksiz zorlanmalar önlenir. Ayrıca, sele rayları üzerindeki ileri-geri konum (sele offset’i) düzenlenerek dizin pedal miline göre konumu optimize edilir; bu, hem güç aktarımını iyileştirir hem de diz kapağına binen yükü azaltır.
• Sele açısı (eğimi): Sele düzleminin hafif öne veya arkaya eğimi, sürücünün pelvisinin nötr bir konumda kalmasına yardımcı olacak şekilde ayarlanır. Doğru sele açısı, uzun sürüşlerde omurga konforunu artırır ve perine bölgesindeki baskıyı en aza indirerek uyuşma gibi sorunları engeller.
• Gidon yüksekliği ve uzanma mesafesi: Gidon boynu (boğaz) ve spacer ayarlarıyla gidon yüksekliği, sürücünün esneklik düzeyine ve sürüş stiline uygun olarak belirlenir. Uzanma mesafesi (reach) doğru olduğunda sürücü, omuzlarında ve bileklerinde aşırı gerginlik olmadan gidonu tutabilir. Bu ayar, üst bedenin doğru açıda olmasını ve nefes almayı kısıtlamayan, aynı zamanda aerodinamik bir duruş sağlar. Gerekirse farklı boyutta gidon boğazı kullanılarak veya gidon genişliği değiştirilerek daha rahat ve kontrollü bir duruş elde edilir.
• Ayakkabı-Kal (Cleat) Ayarı: Pedala kilitli sistem kullanan bisikletçiler için, ayakkabı altındaki kal aparatlarının konumu lazer destekli aparatlarla hassas şekilde ayarlanır. Ayakların pedala basış açısı (içe veya dışa dönüklük) ve kal’nin ileri-geri pozisyonu, her iki bacağın da pedal eksenine uyumlu çalışmasını sağlayacak şekilde ayarlanır. Bu sayede dizlerin pedal çevirme esnasında çizdiği yol düzeltilir, diz takip hatları optimize edilir ve diz ile ayak bileği eklemlerindeki gereksiz yan yüklenmeler azaltılır. Gerekirse ayakkabı içerisinde destekleyici tabanlıklar veya kamalar kullanılarak, bacakların hizası ve basınç dağılımı dengelenir.
• Kadro Boyu ve Geometri Ayarları: Eğer sürücünün mevcut bisikleti geometrik olarak uyumsuzsa, uygun kadro boyutu ve sele borusu açısı gibi parametreler de değerlendirilir. Bikefitting sistemi, sürücünün ölçülerine göre ideal kadro ölçülerini tespit eder. Mevcut bisiklette ulaşılabilir olan ayarlar dışında, gerekiyorsa farklı boyutta bir gidon boğazı, sele borusu ya da hatta uzunluk olarak farklı krank kolları önerilebilir. Bütün bu ayarlamalar, sürücünün bacak, kol ve gövde oranlarına tam uyum sağlayarak hem performansı hem de konforu maksimize etmeyi hedefler.

Yapılan her ayarlama sonrasında sürücü dinamik olarak pedal çevirmeye devam eder ve anlık ölçüm sistemleri yeni pozisyonu değerlendirir. Bu iteratif süreç sayesinde, en uygun sele yüksekliği, gidon mesafesi ve diğer parametreler hassas şekilde bulunur. Sonuçta, bisikletin sürücüye adeta terzi işi uyması sağlanarak, uzun mesafelerde dahi verimli ve rahat bir sürüş pozisyonu elde edilir.

Farklı Sürüş Tarzlarına Yönelik Uyarlamalar

Her bisiklet disiplini ve sürüş tarzı, farklı bir sürüş pozisyonu gerektirir. Bikefitting hizmeti, yol bisikleti, dağ bisikleti (MTB), triatlon/zamana karşı bisikleti gibi farklı kullanım amaçlarına uygun özel uyarlamalar içerir:

• Yol Bisikleti Uyumlandırması: Yol bisikletinde amaç, uzun mesafelerde dayanıklı ve verimli bir pozisyon elde etmektir. Bu nedenle fit ayarlarında hem aerodinamik hem de konfor dengesi gözetilir. Örneğin, yarış odaklı bir yol bisikletçisinde gidon konumu nispeten düşük tutularak rüzgâr direnci azaltılır, ancak aynı zamanda bel ve boyun bölgesine aşırı yük binmemesi için sürücünün esnekliğine uygun bir sınır içerisinde kalınır. Sele pozisyonu, dizlerin optimal güç üreteceği açıları sağlayacak şekilde ayarlanır. Bu disiplin için yapılan uyumlandırma, sürücünün saatlerce yüksek performansla sürerken konforunu korumasını hedefler.
• Dağ Bisikleti (MTB) Uyumlandırması: MTB sürüşleri, teknik arazide denge ve kontrolün kritik olduğu farklı bir geometri gerektirir. Bu nedenle bikefitting, daha dikey bir sürüş duruşu ve düşük ağırlık merkezi sağlayacak şekilde adapte edilir. Gidon genişliği ve yüksekliği, arazide manevra kabiliyetini artırmak üzere yol bisikletine göre daha farklı ayarlanabilir (geniş gidon, yüksek tutuş pozisyonu). Sele konumu, tırmanışlar için verimli bir açı sunarken inişlerde vücudun kolaylıkla arka tarafa kayabilmesine izin verecek şekilde optimize edilir. Ayakkabı ve pedal ayarlarında, MTB’de kullanılan iki cıvatalı kal sistemine uygun daha geriye yerleştirilmiş kal pozisyonu tercih edilebilir; bu, engebeli arazide pedallama sırasında daha fazla denge ve kontrol sağlar. Sonuç olarak, MTB odaklı bikefitting, sürücünün hem zorlu arazilerde maksimum kontrol kazanmasını hem de uzun arazi sürüşlerinde konforlu kalmasını mümkün kılar.
• Triatlon ve Zamana Karşı Bisikleti Uyumlandırması: Triatlon/TT pozisyonları, aerodinamiğin en ön planda olduğu, fakat aynı zamanda koşu disiplinine de hazırlanmayı gerektiren özel bir uyumlandırma ister. Bikefitting sırasında, triatletler için aero bar (tırpan) pozisyonu detaylı şekilde ayarlanır. Kol destek pedlerinin genişliği, yüksekliği ve uzanma mesafesi, sporcunun en düşük rüzgâr direncine karşı en rahat duruşu bulması amacıyla optimize edilir. Sele genellikle yol bisikletine göre daha ileri alınır (daha dik sele borusu açısı) ve biraz daha yükseğe ayarlanarak kalça açısı artırılır – bu sayede sporcu aero pozisyonda iken bacaklarını rahatça çekip itebilir ve kalça-eklem açıları sıkışmadan güç üretebilir. Ayrıca, uzun süre aero pozisyonda kalmanın getirdiği omuz ve boyun gerilimini en aza indirmek için gidon ped pozisyonu kişiye göre uyarlanır. Triatlon uyumlandırmasında nihai hedef, sporcunun bisiklet etabını en hızlı şekilde ve minimum yıpranmayla tamamlaması, ardından koşuya hazır bacaklarla inebilmesidir. Bu nedenle triatlon bikefitting’i, hem üst gövdeyi hem alt gövdeyi aerodinamik fakat sürdürülebilir bir biçimde konumlandırır.
• Diğer Disiplinler ve Stiller: Bikefitting hizmeti, şehir/tur bisikletleri, pist bisikletleri, gravel bisikletleri gibi farklı kategoriler için de uygun özelleştirmeler yapar. Örneğin, şehir bisikletlerinde daha dik ve konforlu bir oturuş için gidon yüksekliği artırılıp sele açısı rahat bir sürüşü destekleyecek şekilde ayarlanabilir. Gravel gibi karma arazi/disiplin kullanımında ise hem yol hem MTB unsurları dikkate alınır; sürüş pozisyonu uzun mesafe konforu ve arazi kontrolü arasında denge kuracak biçimde ayarlanır. Bu esneklik sayesinde, hangi tür bisiklet kullanılırsa kullanılsın, sürücünün tarzına ve hedeflerine uygun en ideal biyomekanik uyum elde edilir.

Verimlilik, Biyomekanik Uyum ve Sakatlık Önleme Avantajları

Profesyonel bir bikefitting hizmetinin en önemli çıktıları, sürüş verimliliğinde belirgin artış, doğru biyomekanik hizalama sayesinde eklem sağlığının korunması ve potansiyel sakatlıkların önlenmesidir. Doğru ayarlanmış bir bisiklet, sürücünün ürettiği gücü pedallara maksimum verimlilikle aktarmasını sağlar. Gereksiz enerji kayıpları ve vücut pozisyonundan kaynaklı hava direnci artışları en aza indirildiğinde, aynı eforla daha yüksek hız veya aynı hızda daha düşük efor mümkün olur. Biyomekanik uyumun getirdiği doğru eklem açıları sayesinde, özellikle diz, kalça ve ayak bileği eklemleri doğal hatlarında hareket eder. Örneğin, yanlış sele yüksekliğinden kaynaklanan diz ağrıları veya kötü kal pozisyonundan doğan diz içi/dışı baskılar, doğru fit ile ortadan kalkar; dizler pedal basma düzleminde sağa sola kaçmadan hareket eder. Omurga açısı ve gidon-sele mesafesi, bel ve boyun bölgelerine binen stresi azaltacak şekilde ayarlandığında, uzun sürüşlerde ortaya çıkan sırt ağrıları veya boyun tutulmaları asgari seviyeye iner. Aynı şekilde, el ve ayak uyuşmalarını önlemek için basınç dağılımı optimize edildiğinden, sinir sıkışmaları engellenir.

Sonuç olarak, bikefitting sakatlık önleyici bir tedbir niteliği taşır: Tekrarlı pedallama hareketinin yanlış pozisyonda yaratabileceği aşırı yüklenmeleri ortadan kaldırır ve overuse (aşırı kullanım) kaynaklı yaralanmaların önüne geçer. Bu da sporcunun daha uzun yıllar sağlıklı bir şekilde antrenman ve yarış yapabilmesine zemin hazırlar. İlave olarak, sürüş konforunun artması sadece sağlık açısından değil, performans açısından da kritiktir – rahat bir pozisyonda sürücü, kaslarını gereğinden fazla kasmadan, daha düzgün bir form ile pedallar ve bu da sürdürülebilir güç üretimini yükseltir. Bütün bu avantajlar birleştiğinde, bikefitting hizmeti alan bir bisikletçi için daha hızlı, güçlü ve güvenli bir sürüş deneyimi mümkün hale gelir. Başka bir deyişle, bisiklet ve vücut tam uyum içinde çalışarak, performans potansiyelini en üst düzeye çıkarmakla kalmaz, aynı zamanda sürüşten alınan keyfi de artırır.

Bikefitting’in teknik yaklaşımı, her seviyeden bisikletçinin faydalanabileceği bir iyileştirme sunar. İster profesyonel bir sporcu, ister hobi amaçlı uzun mesafe sürücüsü olsun, doğru bikefit sayesinde verimlilik, konfor ve sakatlıktan korunma anlamında büyük kazanımlar elde edilir. Bu teknik ürün/hizmet, bisiklet kullanımını bir bütün olarak daha ergonomik ve etkili hale getirerek, sporcuyu “bisikletinin bir uzantısı” haline getirir.