Yuvarlanma direnci nedir?
Yuvarlanma direnci lastiğin yuvarlanma esnasında kaybettiği enerjidir. Bu direncin esas sebebi lastiğin sürekli deforme olmasıdır.
Otomobille karşılaştırdığımızda binicinin tek güç kaynağı bacaklarıdır, o yüzden lastikler mümkün olduğu kadar kolay dönmelidir. Lastik yuvarlanma direncinin yanı sıra binici biniş esnasında başka dirençlerle de karşılaşır.
Hız arttıkça hava direnci katlanarak artar, yaklaşık 20 km/saat hızla gittiğinizde hava direnci hâlihazırda ana direnç kaynağı olmuştur.
Hızlanma ise ayrı bir enerji emicidir. Mesela tekerleklerin ağırlığı, bu ağırlık devire getirildiğinde oldukça önem kazanır.
Tırmandığınızda meyil direnci ana direnç haline gelir.
Ek olarak zincirden ve dönen diğer parçalardan gelen sürtünme dirençleri de söz konusudur. İyi servis gören bisikletlerde aktarımda meydana gelen sürtünmeden kaynaklanan direnç minimumda tutulabilir.
Yuvarlanma direncini etkileyen faktörler nelerdir?
Lastik basıncı, lastik çapı, lastik genişliği, lastik yapımı ve lastik dişleri ve diğer etmenler lastik yuvarlanma direncini etkiler.
Tamamen pürüzsüz bir zeminde durum şudur: Lastiğin basıncı arttıkça lastiğin deformasyonu ve yuvarlanma direnci azalır.
Arazide is durum tam tersidir, basınç azaldıkça yuvarlanma direncide azalır. Bu hem gevşek zeminli orman patikalarında hem de sert mıcırlı yollarda geçerlidir şöyle ki: Düşük basınçlı lastik pürüzlü araziye daha iyi uyum sağlar ve zemine daha az gömülür ve yuvarlanma ağırlığı zemin tarafından daha az tutulur.
Aynı basınçtaki lastiklerden çapı daha küçük olanı daha yüksek yuvarlanma direnci üretir, çünkü lastik deformasyonu bölgesel olarak daha fazladır. Lastik basınç noktalarında daha fazla düzleşip daha az yuvarlak şekil alır.
Geniş lastikler dar lastiklerden daha iyi yuvarlanır. Bu ifade genelde şüphe uyandırır, aynı basınçta olan lastiklerden dar olanı daha fazla yuvarlanır ve daha fazla deformasyon olur.
Açıkça lastiğin yapısı da yuvarlanma direncinde etkilidir. Daha az materyalde daha az deformasyon olur. Ayrı olarak daha yumuşak lastik hamuru daha esnek olduğu için lastikte deformasyon azalır.
Genel olarak dişsiz lastikler dişli lastiklerden daha iyi yuvarlanır. Dişler arasındaki geniş aralıkların yuvarlanma direncinde negatif yönde etkisi vardır.
Geniş lastikler niye dar lastiklerden daha iyi yuvarlanır?
Bunun sebebi lastik çökmesidir, tüm lastikler yük altında düzleşir. Bu düz bir temas alanı yaratır. Aynı basınç altında geniş ve dar lastik aynı temas yüzeyine sahiptir. Geniş lastiğin temas alanı enineyken dar lastiğin daha çok boyuna olur. Düzleşen alan yuvarlanma direncini oluşturan alandır, boyuna oluşan temas alanı daha fazla direnç üretir. Geniş lastikte temas alanı kısadır ve yuvarlanma direncine etkisi düşüktür. Lastik yuvarlak kalır ve doğal olarak daha iyi yuvarlanır.
